در حال بارگذاری ...
توسط شورای منتقدین سی امین جشنواره تئاتر استان لرستان انجام شد

نقدی بر نمایش« تراژدی سربازهای کوکی»

محمد نورالدینی؛ جنگ به عنوان گونهای از روابط انسانی از نمایشنامه پارسیان آیسخولوس تا به امروز جز جدایی ناپذیر مضامینی هنر نمایش بوده است، خواه له یا علیه مفهوم جنگ و البته این روزها کمتر کسی از جامعه نمایش بر طبل جنگ می‌کوبد و بیشتر در نکوهش آن. نمایش "تراژدی سربازهای کوکی" را نیز باید در این محدوده دسته بندی کرد.

همانطور که از اسمش برمی‌آید روایتیست بر زندگی عده ای نوزاد که قرار است برای جنگ تربیت شوند و مصایب وارده بر آن‌ها در آینده. البته هر چند در ابتدا آن‌ها زنان و مردانی هستند اما بنا به ملاحظاتی زن ها از همان ابتدا از معرض دید بیرون می‌‌شوند تا احتمالا جایی در پشت صحنه مقدمات آمادگی خود را برای جنگ طی کنند! حالا پسرها حاضرند با ویژگی های انسانی و شوخ و شنگ خود تا کم کم آن‌ ها را توسط فرمانده‌‌ی آدم‌آهنی مانند که یاد آور سرهنگ فیلم غلاف تمام فلزی کوبریک است، از دست بدهند و به مردان جنگی بدل شوند، البته فرمانده که نامش یادآور هیتلر هم هست در همین جا متوقف نمی‌شود و چون هیتلر "دیکتاتور بزرگ" چاپلین سودای فتح جهان را در سر می‌پروراند.

جنگ شروع شده اما همین جنگ خود فرمانده را نیز می‌بلعد و نمایش تمام می‌شود. این‌ها به علاوه کمی چاشنی حمایت از زنان که در این جنگ ها قربانیان خشونت و ابزاری در دست جنگ افروزان به شمار می‌روند. و این تمام ماجرا این نمایش است.

نگاه فرمالیستی و تیپ سازی مانع اصلی اضافه شدن مفهومی فراتر از مفهوم های فوق الذکر است. آنچه با نگاهی به پوستر نمایش می‌توان به نیمی از آن دست یافت و نیم دیگر با چند دقیقه از دیدن نمایش حاصل می‌شود. بقیه تکرار مکررات و تاکید بر ارزشهای است که همه انسان ها اقلا به ظاهر به آن‌ها معترف اند. اینجاست که این نمایش از هنر درام به عنوان هنر پیشرو، چالش برانگیز و کنش گر فاصله می‌گیرد و به سمت دیگر انواع نمایش از جمله پرمومنس و اجراهای نمایشگاهی و خیابانی حرکت می‌کند. ایده در همین جا متوقف شده و از عمق، شخصیت پردازی و در یک کلام دراماتیک شدن محروم می‌ماند. نمایش نه تنها از مخاطب پیشی نمی‌گیرد که مخاطب تیزهوش بعد از چند دقیقه ابتدایی بر آن مسلط می‌شود و بقیه نمایش تنها تاییدی بسیار تمرین شده بر حدسیات مخاطب است.

در عصر پست مدرنیسم که رسانه های مجازی و مدیوم های گوناگون توانسته اند تا با زبانی موجز ایده های ساده و بی‌نیاز به پرداخت های پیچیده و تبدیل به تئاتر شده این چنینی را بیان کنند به نظر می‌رسد تئاتر باید جایی باشد که همانند نقشی که در سه هزار سال وجود اش بر عهده داشته را - یعنی پیشرو بودن و چالش برانگیز بودن- حتی بیشتر از قبل بپذیرد و زمانی که این مدیوم برای بیان ایده ای انتخاب می‌شود باید تلاش کرد تا با توجه به امکانات و ویژگی های این گونه، آثاری تولید شود که با ماهیت و علت انتخاب تئاتر به عنوان مدیوم همسانی بیشتری داشته باشند.

 

 




نظرات کاربران